پروفیل: اصلا فکرش را می کردید که روزی جایزه نوبل را بگیرید؟
یلینک: نه، هرگز. البته چند سالی بود که می دانستم اسمم جزو بعضی از لیستهاست اما هیچ وقت جدی رویش حساب نکرده بودم. تازه دعا کرده بودم که جایزه به من تعلق نگیرد، چون از این می ترسم که حداقل برای مدت زمانی از زندگی منزوی ام که دوستش دارم، بیرون کشیده شوم. من از اجتماع بی اندازه وحشت دارم و امیدوارم که به من اجازه داده شود
در خلوت خود بمانم. اصلا نمی خواهم توی چشم باشم. فکر می کردم که اگر قرار باشد یک اتریشی جایزه نوبل را بگیرد، پتر هاندکه خیلی بیشتر از من استحقاقش را دارد.
پروفیل: اما امسال از قبل معلوم بود که قرار است جایزه به یک خانم تعلق بگیرد.
یلینک: ولی در سوئد به من گفتند که این جایزه نه به خاطر زن بودن بلکه به خاطر کارهایم به من داده شده ، که امیدوارم همین طور باشد. اما مصیبت اینجاست که گویی زنان باید همیشه محق بودن خود را اثبات کنند ، چون در طبقه ای قرار دارند که همیشه تحت ظلم بوده اند. نمی شود به عنوان یک فرد نوشت و جایزه ای گرفت بدون اینکه آن را با زنان
دیگر قسمت کرد. اما به من اطمینان داده اند که ، دلیل تقدیر، این نبوده است.
پروفیل: کی از تصمیم با خبر شدید؟
یلینک: پنج شنبه ساعت دوازده و نیم. درست نیم ساعت قبل از اینکه اعلام عمومی بشود. قبل از آن خبر نمیدهند. و بعد منشی آکادمی سوئد زنگ زد.
پروفیل: هیجان زده اید؟
یلینک: خیلی زیاد.
پروفیل: برای حفظ زندگی شخصی تان چه می کنید؟
یلینک: فقط این را می دانم که هیچ کاری در ملآ عام انجام نخواهم داد. دلم می خواهد همین الان ناپدید شوم و امیدوارم که بتوانم.
پروفیل: آیا جایزه را تقدیری از فعالیت سیاسی خود می دانید؟
یلینک: این طور می گویند.
پروفیل: بگذارید جور دیگری بپرسم. فکر می کنید که شما را به خاطر مخالف بودن با حکومت مورد تقدیر دانسته اند؟
یلینک: گمان می کنم که فعالیت سیاسی ام به خصوص به نفع زنان در آن نقش داشته است. نمیشود آن را جدا کرد چون در این باره هم می نویسم. فعالیت سیاسی بخشی از ادبیات من است و نوشتن بخشی از فعالیت سیاسی ام.
پروفیل: از این نمی ترسید که حامل جایزه نوبل ادبیات برای ملت اتریش و حکومتش هستید، همآنهایی که همیشه مخالفشان بوده اید و اکنون باید این افتخار را با آنها تقسیم کنید؟
یلینک: هرگز این کار را نمی کنم چون از مخالفان قطعی این حکومت هستم. اولین حکومتی که در اروپا راستی های افراطی را دوباره پذیرفته است و بسیار محفل پسند است . این برای من واقعا نابخشودنی است و به همین علت است که تمایلی به تقدیر علنی ندارم.
پروفیل: اما به این فکر نکرده اید که برغم خواست شما این اتفاق خواهد افتاد؟
یلینک: قطعا این خطر وجود دارد اما تلاششان از طرف من با استقبال روبرو نخواهد شد.
پروفیل: در پاسخ موراک، وزیر فرهنگ که از این ابراز خوشحالی کرد که جایزه نوبل شما تقدیر از سرمایه گذاری های هنگفتی بوده که در زمینه آفرینش های هنری صورت گرفته، چه می گویید؟
یلینک: حتی ستیزه جوترین نئو لیبرال ها- که البته من جزوشان نیستم- می گویند که دولت حداقل دو وظیفه دارد : جاده سازی و حمایت از هنر. پس حمایت از هنر با پول مالیات وظیفه شان است؛ بزرگواری نکرده اند.
پروفیل: آیا فکر می کنید که نمایشنامه های شما به اندازه رمان هایتان شایسته تقدیر باشند؟
یلینک: فکر می کنم باشند. در حال حاضرترجمه "ماجراهای شاهزاده ها " ی من در استکهلم روی صحنه است. مرا تقریبا می شناسند چون تقریبا خیلی از کارهایم ترجمه شده است. و گمان می کنم که نمایشنامه هایم در این امر بی تاثیر نبوده اند.
پروفیل: با جایزه ای به مبلغ بیش از یک ملیون یورو چه خواهید کرد؟
یلینک: حتما مقداری از آن را نگه می دارم. اما اگر بخواهم بخشی از آن را هدیه دهم آن را قطعا صرف پروژه های مربوط به امور زنان خواهم کرد.
پروفیل: خود این جایزه سوای ارزش مالی اش برایتان چه معنایی دارد؟
یلینک: خارج از تصورم است: مثل اختراع یک کارخانه دار دینامیت که به صراحت اذعان داشته جایزه می بایست به بشریت تعلق داشته باشد،اهداف انسانی و یا در درجه بعدی فعالیت های سیاسی را دنبال کند و در این حالت است که حداقل در وصیتنامه اش به عنوان دوستدار بشر شناخته می شود.
پروفیل: این که با 57 سال سن نوبل ادبیات را برده اید خیلی عجیب است چون برای این جایزه خیلی جوان هستید.
یلینک: من نمی دانم که کسانی که قبل از من این جایزه را برده اند چند سال داشته اند اما قدر مسلم اینکه برای این قدردانی نسبتا جوان هستم. صادقانه بگویم که هرگز به آن فکر نمی کردم. جایزه نوبل هرگز برایم موضوعیت نداشته است.
پروفیل: در حال حاضر چه چیزی برایتان تغییر کرده است؟ میزان فروش کتاب هایتان افزایش می یابد؟
یلینک: در هر صورت از کتاب هایم خیلی عایدم نمی شود چون همه شان کتاب های جیبی هستند. اما از این خوشحالم که افراد بیشتری آنها را می خوانند.
پروفیل: در میان آثارتان کدام کار را بیش از همه می پسندید؟
یلینک: "اولاد مردگان" قطعا مهم ترین کار من است. هرچه می خواستم بگویم در آن گفته ام. اگر فقط همین یکی منتشر می شد واقعا کافی بود.
پروفیل: می توانید کلیت آن را توصیف کنید؟
یلینک: موضوع رمان درباره تاریخ هولناک این سرزمین است . این واقعیت که بر روی کوهی از جسد ایستاده است را در جامعه ما هرگز نمی خواستند بپذیرند و زمانی پذیرفتند که دیگر خیلی دیر بود. در واقع داستان ترس و دلهره است. تاریخ میهنی غرقه در وحشت و دو گانگی.
پروفیل: از راه ادبیات نان خوردن همان طور که می دانید سخت است. اما به نظر می رسد تا کنون مشکلی در این زمینه نداشته اید یعنی می توانید از طریق آن گذران زندگی کنید، این طور نیست؟
یلینک: می توان گفت که از اغلب همکارانم بهتر زندگی می کنم اما این تنها به این دلیل است که نمایشنامه های رادیویی و قطعات تئاتری می نویسم و ترجمه هم می کنم. اما به درآمد کتابهایم نمی شود بسنده کرد.
پروفیل: حتی با وجود اینکه در سطح بین المللی شناخته شده اید و بسیاری از آثارتان ترجمه شده است؟
یلینک: نه، چون این مستلزم تیراژ بالا ست. و به جز دو کتاب "میل" و "طمع" بقیه کتاب هایم تیراژ پایینی دارند.
پروفیل: "معلم پیانو "، نه فقط به این خاطر که فیلمی با اقتباس از آن در سطح بین المللی به نمایش در آمده؛ احتمالا معروفترین اثر شماست. اما یکی از کارهای اولیه تان به شمار می آید. امروز راجع به این رمان چه نظری دارید؟
یلینک: فکر نمی کردم که اثر ویژه ای به حساب بياید. اما کتابی بود که می بایست نوشته می شد. باید از درونم فوران می کرد. اما پس از گذشت چندین سال از نگارش آن باید بگویم که آن قالب نوشتاری برایم قدیمی شده است.
پروفیل: در حال حاضر روی چه اثری کار می کنید؟
یلینک: با همکاری کارین راوش، اسکار وایلد را ترجمه کرده ایم ابتدا ”Bunbury” را ترجمه کردیم که به زبان ما می شود "زندگی جدی است ". به غیر از آن بر روی "همسران ایده آل " وایلد کار می کنم که در واقع نمایشنامه ای از یلینک شده است. من اغلب بسیار به متن وفادارم اما این یکی را آن قدر تغییر داده ام که به آثار خودم بیشتر شبیه است.
پروفیل: پس از انتشار "طمع " مدعی شدید که دیگر میل و توانی برای نوشتن رمان ندارید. در این فاصله نظرتان تغییر نکرده است؟
یلینک: سوال این است که توانایی اش را دارم یا نه. برای نوشتن باید دیوانه وار انرژی صرف کرد و نمی دانم که هنوزاین توانایی برایم باقی مانده یا نه.
پروفیل: گرفتن جایزه نوبل هم شما را به نوشتن ترغیب نمی کند؟
یلینک: چرا تاثیر دارد چون دیگر دغدغه مالی نخواهم داشت و اجباری به ترجمه کردن و نوشتن برای کسب درآمد مثل الان برایم نیست. با وجود اینکه اوضاعم از 98 % همکارانم بهتر است. برای نوشتن، داشتن زمان و آرامش کافی در این دنیا مهم است. و این ، شرایط آرمانی است.
